سال‌هاست که دیگر حفظ و گسترش بسیاری از دانشگاه‌ها منطقی نیست

ناصر پریز در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اهمیت آمایش رشته‌های دانشگاهی، اظهار کرد: انجام آمایش در هر حوزه‌ای امری ضروری است؛ در برخی حوزه‌ها نیاز است هر پنج سال یکبار این کار انجام شود و در برخی حوزه‌های دیگر هر ۱۰ سال یا ۲۰ سال یکبار. لذا در سال‌های اخیر شاهدیم هم از سمت رهبری و هم از سمت مقامات وزارت علوم، بر لزوم انجام آمایش رشته‌های دانشگاهی تاکید می‌شود.

وی افزود: پس از انقلاب درصد کمی از متقاضیان می‌توانستند از طریق کنکور سراسری وارد دانشگاه‌ها شوند و بسیاری از خانواده‌ها فرزندان خود را برای ادامه تحصیل حتی به کشورهای منطقه که سطح علمی پایینی داشتند، می‌فرستادند. این کار باعث می‌شد هم ارز زیادی از کشور خارج شود و هم یک سری مشکلات فرهنگی ایجاد گردد. لذا در آن زمان دولت‌ها اقدام به تاسیس دانشگاه‌هایی نظیر آزاد و پیام نور و سپس غیرانتفاعی کردند.  

معاون آموزشی دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: اما باید توجه داشت در هیچ کشوری وقتی برای عبور از مشکلی راه حلی انتخاب می‌شود، اجرای آن تا همیشه ادامه نمی‌یابد. در کشور ما نیز در برهه‌ای از زمان که نرخ رشد جمعیت بالا بود و مردم به تحصیلات به عنوان یک ارزش نگاه می‌کردند، افزایش تعداد دانشگاه تحت عناوین آزاد، پیام نور، غیرانتفاعی و… ضروری بود، اما اکنون دیگر حفظ این دانشگاه‌ها و گسترش آن‌ها منطقی نیست، زیرا سال‌هاست که هم نرخ رشد جمعیت در کشور ما کاهش یافته و هم از تعداد متقاضاین تحصیل در دانشگاه کاسته شده است.

پریز اضافه کرد: البته مجوز تاسیس این دانشگاه‌ها عمدتا توسط افراد دانشگاهی و بازنشستگان هیات علمی اخذ شده است، یعنی موسسین این مراکز با داشتن تحلیلی از شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه اقدام به این کار کرده‌اند، اما اکنون با کاهش تعداد دانشجویان، این مراکز نیز دیگر قادر به تامین هزینه‌های خود نیستند.

وی با بیان اینکه لازم است بر اساس برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی برای دهه‌های بعد نیروی متخصص تربیت شود، عنوان کرد: لذا باید به مردم اعلام شود که تحصیل در کدام رشته‌ها امکان اشتغال بیشتری دارد و به این ترتیب سایر رشته‌ها که متقاضی ندارند، خود به خود تعطیل می‌شوند.

عضو هیات علمی گروه مهندسی برق دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: البته رشته‌های علوم پایه نظیر ریاضی، فیزیک و … به دلیل اشتغال‌زایی پایین، تعداد متقاضیان کمی دارند، اما نمی‌توان به این دلیل این رشته‌ها را تعطیل کرد، چراکه تربیت متخصصین در این رشته‌ها ضروری است. دولت باید به اندازه نیاز خود، دانشجویانی را در این رشته‌ها پذیرش و بورسیه کند، یعنی اعلام شود دانشجویانی که در این رشته‌ها تحصیل می‌کنند و سطح نمراتشان بالاست، از همان دوران دانشجویی استخدام دولت می‌شوند.

پریز تاکید کرد: آمایش یعنی همین که برخی رشته‌ها علی‌رغم اینکه مورد تقاضا نیستند، حمایت شود و برخی از رشته‌ها هم که متقاضی زیادی دارند، گسترش یابند و این آمایش باید توسط متخصصین حوزه‌های مختلف و کسانی که از برنامه‌های پنج‌ساله توسعه و سند چشم‌انداز ۲۰ ساله نظام جمهوری اسلامی اطلاع کافی دارند، انجام شود.

وی با اشاره به تصمیم وزارت علوم مبنی بر کاهش تعداد دانشگاه‌ها از ۲۱۰۰ به ۴۰۰ دانشگاه، ضمن لازم دانستن این اقدام، گفت: در کشورهای پیشرفته متولی اغلب دانشگاه‌ها، بخش خصوصی است و چون خودش قرار است هزینه دانشگاه را تامین کند، بر اساس مطالعاتی که انجام می‌دهد، منطبق با برنامه و نقشه راهی که تدوین کرده است، مجوز تاسیس دانشگاه را از دولت می‌گیرد. در نهایت ممکن است بخش خصوصی تصمیم بگیرد تغییراتی در کاربری مرکزی که ایجاد کرده است، بدهد.

معاون آموزشی دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: همچنین این دانشگاه‌ها عمدتا کارهای تحقیقانی شرکت‌ها را انجام می‌دهند و از این طریق نیز بخش زیادی از هزینه‌های خود را تامین می‌کنند. لذا کشورهای پیشرفته، دانشگاه‌ها کاملا منطبق با نیازهای جامعه و صنعت فعالیت می‌کنند و بر این اساس رشته‌ها را گسترش یا حذف می‌کنند. به علاوه این دانشگاه‌ها معمولا اساتید را تمام‌مدت استخدام نمی‌کنند و با انعقاد قراردادهای چندساله اساتید را به کار می‌گیرند تا هر موقع نیاز به تدریس هر رشته در هر دانشگاهی از بین رفت، اساتید آن رشته هم در جای دیگری که حضورشان لازم است، مشغول به کار شوند.

پریز ادامه داد: در کشور ما نیز یک کاری که می‌توان کرد، این است که دانشگاه‌های غیرانتفاعی که عملا دیگر ادامه فعالیت‌های آنان به شکل دانشگاه لازم نیست، تغییر کاربری دهند و مثلا به پژوهشکده و اندیشکده تبدیل شوند یا در حوزه تحقیق و توسعه برای صنایع فعالیت کنند تا ضمن ادامه دادن به حیات خود و حفظ موقعیت شغلی کارکنان‌شان، مشکلی را هم از کشور حل کنند.

انتهای پیام